|
De Alster: van het jaar 1448 tot vandaag!
De geschiedenis van een riviertje en het ontstaan van een meer.
Zoals het 'Brockhaus Konversations Lexikon' nuchter schrijft:
De 'Alster', een 52 km lang (voor Hamburg belangrijk) riviertje dat in de Elbe uitmondt, heeft de oorsprong
in 'Timhagener Brook' bij Henstedt in Holstein en stroomt als een halve meter breed beekje eerst in oostelijke- en dan in
zuidelijke richting op Hamburg aan. Bij 'Eppendorf', nog 5 km tot Hamburg, is de Alster intussen al goed 16 m breed
en vormt dan een meer, de grote of ook 'Außenalster' (omtrek ca. 7,5 km). In de stad vormt de 'Alster' ook de Binnenalster (ook Alsterbassin
genoemd) een vierhoekig bassin met ongeveer 1750 m omtrek, dat met de omliggende promenades en straten een van de
mooiste punten van Hamburgs is. Daarna stroomt de Alster door meerdere kanalen of hier ook 'Fleete' genoemd naar de
Elbe en is voor kleine schepen bevaarbaar.
Maar hoe zijn de Hamburgers aan het meer, de 'Alster', gekomen dat met de jaren een eenmalig recreatiegebied direct
in de stad geworden is en waar vele zeilverenigingen zoals: ASV, ERGO sports, HSC, NRV, PSC, SRC, etc. hun verblijf
hebben.
DE GESCHIEDENIS VAN DE ALSTER
In Hamburgs midden ligt een meer, de Alster. Het Alstermeer ontstond in ~1190,
toen Graf Adolf III hier
regeerde. Door het plaatsen van een stuwdam in het uit het noorden stromende riviertje de Alster
verkreeg men een krachtbron voor het aandrijven van een grote graanmolen. De niet bewoonde Alstergrasvelden voor
de stad Hamburg werden toen op grote schaal overstroomd. Daardoor ontstond het meer - de Alster -.
Om genoeg energie voor de eerste hamburgse stadsmolen te verkrijgen wordt het water door de stuwdam opgestuwd,
waardoor de waterhoeveelheid en de waterdruk groot genoeg was, om het scheprad van de molen aan te drijven.
*) Hamburg Anno MCCXVII *) Hamburg in het XVI.jaarhondert
Korte tijd later wordt voor de tweede molen (Obermühle) een grotere
stuwdam in de Alster gebouwd en kreeg de naam van de molenaar Reese, daarom Reesendamm. Nog veel later (17e eeuw)
bouwde men een nieuwe dam in een deel van de verdedigingsgordel van Hamburg en daardoor ontstond de buiten Alster (Aussenalster en
lag buiten het Hamburger stadsgebied (met een oppervlakte van ongeveer 164 ha.) en de binnen Alster (Binnenalster lag in het Hamburger
stadsgebied). Omdat het water verder moest stromen, had men deze laatste dam met een opening en een brug gebouwd. De brug bestond eerst
uit hout en is eerst later door een stenen brug vervangen. Deze brug kreeg later de naam 'Lombardsbrücke' en daar deze brug veel
later de verkeersdrukte ook niet meer verwerken kon, bouwde men in de jaren ~1950 een nieuwe, daarnaast gelegen, brug die de naam
'Neue Lombardsbrücke' kreeg (opening 1953). Met het bezoek van John F. Kennedy in 1963 aan Hamburg werd de naam van de brug
veranderd in 'Kennedybrücke'.
De rivier de Alster wordt vanaf 1448 van Hamburg tot naar 'Stegen' (Kayhude) voor
kleine schepen bevaarbaar gemaakt en in het begin van 1500 wordt de Alster door een gegraven kanaal met de (Norder-) 'Beste'
verbonden. In 'Oldesloe' stroomde de 'Beste' in de rivier de 'Trave' en daarmee waren de 'Vrije- en Hanzestad Hamburg'
(Freie- und Hansestadt) en de 'Hanzestad Lübeck' met elkaar over deze 80 km lange waterweg verbonden. Deze waterweg bestond uit ongeveer
40 km 'Alster', 8 km van het nieuwe gegraven kanaal ('nyge graven') en met sluizen aangelegd, 15 km van de 'Beste' en
van Oldesloe tot Lübeck 17 km van de 'Trave' welke dan in de Oostzee uitmond.
Het bronwater was echter niet voldoende, om het kanaal dat op het hoogste punt van deze waterweg lag,
op de duur van voldoende water te voorzien. Het veengebied waarin het kanaal was aangelegd, droogde uit, zodat goed 20 jaar na in bedrijf
nemen van het kanaal met sluizen, etc., het scheepsverkeer in 1528 niet meer mogelijk was.
Het kanaal was voor altijd uitgedroogd. De resten van dit kanaal zijn na bijna
500 jaar bij 'Stegen' nog steeds te zien. Het scheepsverkeer van Hamburg naar Stegen kon nog
doorgaan. Deze scheepsverbinding met al de sluizen werd zelfs tot 1899 (!) bijgehouden en toen eerst
stilgelegd.
Gebleven zijn het riviertje de 'Alster', de 'Außenalster', de 'Binnenalster' en het 'Alsterfleet' evenals
het in de stad liggende meer met zijn zwanen, Alsterrondvaarboten, roeiboten en vele zeilboten. De
rondvaartboten bestonden vroeger nog uit stoomboten. Tot op een Alsterstoomboot (de St. Georg, Bj.1876) na,
zijn de stoommachines al lang door dieselmotoren vervangen en vele rondvaartboten varen nu op zonenergie
of op waterstof. Ook de 'Alsterboeien' (drijvende en genummerde rode tonnen, zie tekening) gaan terug op de
tijd waar het belangrijk voor de Alsterscheepvaart was. Nu is het echter een heel erg leuke traditie en van
deze tonnen (boeien) maken wij zeilers altijd nog gebruik, om onze zeilroute's te bepalen.
Tekening vergroten, dan a.u.b. aanklikken.
We hebben vele mooie steden in Europa en de wereld, echter maar weinig steden zijn zo groen
en hebben een zo prachtig watersportgebied voor zeilers en roeiers direct in de city gelegen zoals in Hamburg. Achteraf
kunnen de Hamburgers de molenaar Reese en de vroegere Hamburger senaat nog dankbaar zijn voor hun
besluit uit het jaar 1190 de eerste dam in de Alster te bouwen. Dat de Alster zo groot zou worden
door het opstuwen van het water hadden zij toen echter niet gedacht. Wij zeilers vinden het prima en zeggen:
"Dank je wel, maar kleiner had het ook niet mogen zijn".
|
|
|
Dromen is erg
belangrijk. Je
kunt alleen iets
realiseren als
je je er een
voorstelling kunt
van maken.
George Lucas
De schoonheid der
aarde is niet te
koop; zij behoort
aan wie haar ont-
dekt, haar be-
grijpt, en haar
weet te
genieten.
Henry Bordeaux
|